Nguồn do thu hái cơ cấu các loại rau

Ngoài khai thác các vườn rau ở vườn nhà còn bố trí khai thác nguồn rau từ cơ cấu thu hái, theo mùa vụ, theo đặc tính thực vật của từng loại rau.

Loại rau thu hái nhiều lần

Loại rau này khi đến tuổi thu hái, vẫn để thu hái nhiều lứa, nhiều lần, nhiều đợt trong tháng hoặc cả năm như : đu đủ, rau ngót (rau ngót cắt, hái xong, chăm sóc, bón phân, lại tiếp tục thu tiếp lứa sau).

Chăm sóc tốt để thu hoạch liên tục 2-3 năm. Đu đủ có nhiều lứa quả trong năm và cũng để được 2-4 năm năng suất không thấp. Loại rau ngắn ngày thu hái nhiều lần như rau muống, mồng tơi, rau dền, rau diếp, rau hung, rau ngổ, kinh giới, tía tô. Thu hái xong, chăm sóc lại thu hái tiếp. Tùy từng loại rau, thời gian chăm sóc mỗi lứa dài ngắn khác nhau, thu hái chủ yếu trong thời vụ của mỗi loại rau đó.

Sau mỗi đợt hái, cắt ăn hoặc bán phải chăm sóc bón phân, làm cỏ tưới nước trừ sâu bệnh, rau lại đâm chồi nảy lộc, non cho năng suất cao không thua kém lần đầu.

Các loại rau thu hái nhiều lần, đai bộ phận khi ra hoa quả thường tàn lụi. Hết vụ lại gieo trồng lại.

Loại rau thu hái một lần

Loại này gồm xà lách, củ cải… khi thu hái nhổ hoặc cắt gọn (khi sinh trưởng tới mức năng suất cao nhất, hoặc khi lứa quả vừa mức sử dụng (già hoặc chín). Loại rau này cần phải chuẩn bị hạt giống hay cây giống để gieo hoặc cáy gối, xen vào rau. Sau khi xen gối cần chăm sóc cho rau phát triển làm như vậy không lãng phí đất và thời gian.

Sự phân ra loại rau thu hái một lần và nhiều lần cũng là tương đối vì loại rau thu hái một lần cũng có thể thu hái dần dần được và ngược lại loại rau thu hái nhiều lần khi cần cũng chỉ thu hái một lần cũng được.

Trung gian giữa các loại rau thu hái một lần và nhiều lần như trên, các nhà làm rau ở vườn cũng cần nghĩ tới loại rau thu hái rải rác từng quả, từng lứa thu hái từ từ. Loại rau bổ sung cho các bữa ăn, khi thiếu rau hay giáp hạt rau.

Như các loại rau thân leo tua cuốn ra nhiều đợt, nhiều lứa quả như : mướp, bầu, đậu ván, đậu đỏ… thu hái từ từ nhiều lứa nhiều đợt, sử dụng những quả vừa độ xào nấu tùy loại quả để sử dụng.

Thu hái từ từ có thể kéo dài tới 3-4 tháng hoặc rải rác hàng năm như cà pháo, là loại rau thu hái nhiều lần cũng là loại thu hái dần dần.

Thu xếp cơ cấu hợp lý giữa các loại rau thu hái một lần, nhiều lần và từ từ là nguồn rau luôn luôn có tại vườn nhà, tạo lúc nào cũng đủ rau ăn hàng ngày.

Sản phẩm thay rau ở dưới mặt đất (lấy củ)

Tiềm năng về các loại củ thay rau có rất nhiều ở vườn nhà, ngoài nguồn rau ở trên mặt đất của vườn, còn phải tính nguồn thay rau không nhỏ đó là nguồn lấy củ ở đất vườn làm thực phẩm thay rau, như củ đậu, củ từ, củ 15, củ khoai sọ, khoai môn, v.v…

Các loại trên ngoài chức năng là thực phẩm, là lương thực còn là sản phẩm ăn thay rau.

Thật vậy, khoai sọ, củ từ nấu om, nấu mẻ còn là món xào nấu phối hợp với chân giò, thịt gà, ngan, ngỗng, lợn, nấu bung, ninh xương ăn rất ngon. Các món nấu với cỏ từ, khoai sọ xào củ đậu ăn ngon bổ, thay được nhiều loại rau khác.

Tiềm năng củ ăn thay rau trong lòng đất vườn còn rất nhiều, mỗi bồng củ diện tích đất chỉ 2-3 cm như củ đậu, củ từ, khoai sọ, chăm sóc tốt cho sản phẩm nhiều.

Các hộ có vườn nhà nên tìm tạo mỗi vườn trồng 2-4 bồng để thay rau khi giáp hạt hoặc làm thực phẩm dự trữ.