Chăm sóc cá La hán con sau khi đẻ
Một cách khác cho cá La hán sinh sản là… đẻ nhân tạo. Công việc xem ra cũng giản đơn, và kết quả thường tốt đẹp hơn cách để cá sinh sản bình thường.
Cá la hán mái đẻ trứng thế nào
Cách sinh sản nhân tạo của cá La hán
Việc này có hai công đoạn chính là thụ tinh nhân tạo và sau đó đem ổ trứng ấp nhân tạo.
Cho cá La hán đẻ trứng
Sau khi tuyển lựa được cặp cá trống mái đạt những tiêu chuẩn như trình bày ở phần 1, và cá trống phải sung sức còn cá mái bụng đã “già” trứng. Để kích thích trứng cá già, ta chích cho cá mái loại hormone sinh sản HCG, trước sau hai liều cách nhau từ 8 giờ đến 12 giờ, liều lượng bao nhiêu đơn vị là tùy vào trọng lượng của con cá mẹ. Ngay trong ngày cá La hán mái đó liền có hiện tượng Sắp đẻ. Ta bắt cá mái ra ngoài, dùng tay vuốt nhẹ cho trứng ra hết vào cái tô lớn. Sau đó, lại bắt cá trống La hán ra rồi vuốt tinh dịch cho phủ lên ổ trứng trong tô.
Cá la hán bố mẹ
Để cho các trứng đều được thụ tinh đầy đủ, ta dùng cái lông gà quậy nhẹ cho trứng và tinh dịch trộn lẫn với nhau. Sau đó, đặt tô trứng cá vào hồ ấp nhỏ có chứa sẵn dung dịch Bleu đe methylène đậm. Ấp như vậy khoảng hai ngày sau trứng nở.
Cách nuôi cá La hán bột sinh sản nhân tạo cũng giống với cách mà chúng tôi vừa trình bày trong phần 2.
Còn một phương pháp cho cá sinh sản nhân tạo khác đã từng được biết đến và áp dụng thành công hơn nửa thế kỷ nay tại nhiều nước trên thế giới và cả ở nước ta, là dùng kích thích tố lấy từ não thùy cá chép chích vào bụng cá mè (vì trước đây chỉ áp dụng cho cá mè) để kích thích sự phát triển của buồng trứng giúp cá mau đẻ. Theo một số tài liệu cho biết, hình như hiện nay có nhiều trại cá lai tạo cá La hán ở nước ngoài cũng đang áp dụng phương pháp cứ tưởng là quá cũ này để cấp tốc cho ra “lò” những lứa cá mới, nhằm đáp ứng được nhu câu đòi hỏi của thị trường trong và ngoài nước của họ.
Cá la hán sinh sản
Công việc đòi hỏi trước tiên cũng vẫn là cố chọn cho được những cặp cá La hán bố mẹ được đạt chuẩn về dòng giống, đến cái đẹp đặc trưng phải có và khỏe mạnh. Sau đó là lựa những con cá chép bất kể trống mái, miễn là sung sức và lớn tương đương với con cá La Hán mái đang ở thời kỳ bụng đang căng trứng.
Lấy não thùy (chỉ lớn bằng hột mè) trong bộ óc của cá chép ra ngoài tô bỏ vào cối thủy tinh giã nhuyễn. Sau đó dùng chất não thùy này pha với một lượng huyết thanh và thuốc Sìnaboriu, chích vào bụng cá La hán mái để kích thích buồng trứng mau già… (phương pháp pha trộn thuốc kích thích tố sinh sản cho cá là như vậy, nhưng liều lượng huyết thanh và thuốc được sử dụng bao nhiêu để chích cho cá La hán hiện đang là “bí mật nhà nghề” của mỗi trại cá. Đó là bí quyết có tính gia truyền của họ và chưa nơi nào chịu hào phóng bật mí ra cho mọi người cùng biết).
Được biết, với cá mè thì não thùy của con cá chép nặng một ký lô, sau khi pha chế với huyết thanh và thuốc sẽ được 2cc, chia làm hai lần chích vào bụng cho một cá mè mái sắp đẻ một ký lô. Nay, nếu áp dụng cho cá La hán chúng tôi phỏng đoán cũng chỉ cần một lượng thuốc kích thích tố bằng vậy mà thôi. Thí dụ: nếu cá mái La hán nặng 100g thì chọn con cá chép cũng nặng khoảng 700g để lấy não thùy làm thuốc…
Sau khi chích thuốc kích thích tố này dưới bụng cá mẹ (gần hậu môn) một thời gian ngắn trên dưới một buổi (với cá mè chỉ cần đợi từ 4 giờ đến 6 giờ) ta bắt cá La hán mái đang có hiện tượng sắp đẻ ra, dùng tay vuốt nhẹ phần dưới bụng nó để nặn trứng chảy ra tô hay thau nhỏ. Liền đó, ta bắt con cá La hán trống, rồi cũng dùng tay nặn hết chất tinh dịch ở bụng nó lên tô trứng. Cuối cũng dùng cái lông gà quậy nhẹ để tinh dịch phủ đều các trứng, nhờ đó mà ổ trứng nở đều.
Tô trứng này được đặt vào hồ ấp nhân tạo, theo cách thức mà chúng tôi vừa trình bày ở trên..
Trong hai phương pháp thụ tinh nhân tạo cho cá La hán bằng cách chích vào bụng cá mái chửa hormone HCG hoặc não thùy cá chép thì việc thực hiện cũng na ná như nhau, và kết quả cuối cùng cũng giống nhau.
Phương pháp nuôi cá La Hán con
Chăm sóc cá La hán con
Cá La hán mới nở ra khỏi trứng (cá bột) thân mình rất nhỏ và rất yếu sức. Trong mấy ngày đầu đời chúng chỉ biết bám vào giá thể, gần như nằm im một chỗ vì chưa con nào biết bơi.
Trong thời gian ba bốn ngày đầu này, cá bột cũng chưa biết mở miệng ăn mồi mà chỉ sống nhờ vào chất noãn hoàng là chất dinh dưỡng còn dự trữ trong thân cá. Sau thời gian này các cơ quan trong thân cá được phát triển đầy đủ dần nên chúng đã biết bơi và cũng đã biết ăn mồi do chủ nuôi cung cấp.
Cá la hán con
Thức ăn cho cá La hán con
Thức ăn tốt nhất dành cho cả La hán con sơ sinh này không gì tốt hơn là artemia. Nếu được nuôi bằng artemia cá La hán bột vừa lớn nhanh, lại có đủ sức đề kháng mạnh, nhờ đó mà trong giai đoạn đầu này tỷ lệ hao hụt rất thấp, so với cá cho ăn thức ăn kèm bổ dưỡng khác. Vì vậy artemia được coi là thức ăn chủ yếu của cá bột La hán, có bán tại các cửa hàng bán cá kiểng.
Nhiều người cứ tấm tắc khen thầm cá La hán con bản tại một số nước vùng Đông Nam Á láng giềng của ta trông con nào cũng khỏe mạnh, sớm lên màu, lên đầu và cứ tin rằng chắc họ có bí quyết nuôi dưỡng riêng nên.. cá ngoại mới đẹp hơn cá sinh sản trong nước!
Thật ra cái gọi là bí quyết đó, như ta đã biết là họ đã rất cẩn thận khi chọn cá La hán bố mẹ đạt chuẩn mới cho ghép cặp sinh sản, nhờ đó nhiều cá con mới thừa hưởng được gien tốt của cá bố mẹ. Ngoài ra họ còn lo dưỡng nuôi con cá ngay từ khi con cá mới chui từ trứng mà ra.
Trong giai đoạn cá còn nhỏ này nếu cung cấp cho cá bột một lượng thức ăn với đầy đủ các chất bổ dưỡng thì cá sẽ phát triển một cách toàn diện. Vì vậy, nếu có một người nào đó cho rằng muốn cá La hán mau lên màu, lên đầu thì ta phải gắng công nuôi dưỡng chúng từ lúc còn là cá bột, chúng tôi tin rằng điều đó đúng, chứ không cường điệu chút nào.
Cá bột cần có thức ăn đầy đủ để ăn luôn miệng, để ăn liên tục, nên ta phải cho cá ăn nhiều bữa trong ngày, cách nhau vài ba giờ một bữa mới tốt.
Bo bo làm thức ăn cho cá La hán con
Khi cá con lớn ngày hơn một chút, ta cho chúng ăn bo bo (hay còn gọi là con đỏ day hồng trần), và lăng quăng (còn gọi là cung quăng bay bọ gậy). Cá lớn ngày hơn một chút nữa thì cho chúng ăn trùn chỉ, tôm tép (bóc bỏ bỏ đuôi) và thức ăn viên.